გერმანიის პარლამენტი ისტორიულ გადაწყვეტილებას იღებს თავდაცვის ხარჯების გაზრდის შესახებ

ბერლინში მიმდინარე მოვლენებს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ევროპის თავდაცვის მომავლისთვის და უკრაინის მხარდაჭერის გასაგრძელებლად. გერმანიის პარლამენტი, ბუნდესტაგი, დღეს კენჭს უყრის თავდაცვის ხარჯების მნიშვნელოვნად გაზრდას. ეს გადაწყვეტილება გზას უხსნის სამხედრო ინვესტიციების მასშტაბურ ზრდას, მაშინ როდესაც რუსეთი უკრაინაში გარკვეულ წარმატებებს აღწევს, ხოლო ვაშინგტონი სიგნალს აძლევს ევროპას, რომ მას აღარ შეუძლია ამერიკის შეერთებული შტატების დაცვაზე დაიმედება.

გერმანიის ეკონომიკური ექსპერტების საბჭოს თავმჯდომარის, პროფესორ მონიკა შნიცერის თქმით, ბუნდესტაგში დღევანდელი კენჭისყრა აბსოლუტურად გადამწყვეტია. მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციისა და ტრამპი-ზელენსკის დაპირისპირების შემდეგ, ევროპამ გამოფხიზლების სიგნალი მიიღო. პირველად, ევროპელები შესაძლოა ვეღარ დაეყრდნონ ვაშინგტონს.

ლონდონში დაფუძნებული სტრატეგიული კვლევების საერთაშორისო ინსტიტუტის თავდაცვის ეკონომიკის უფროსი მკვლევარი, დოქტორი ფენელა მაკგერტი აღნიშნავს, რომ ევროპის თავდაცვის ხარჯების პერსპექტივები გერმანიაზეა დამოკიდებული, რადგან სწორედ მას აქვს რეგიონში ყველაზე დიდი თავდაცვის ბიუჯეტი.

გასულ წელს გერმანიაში თავდაცვის ხარჯები 23.2%-ით გაიზარდა, რამაც ევროპაში თავდაცვის ხარჯების რეკორდული 11.7%-იანი ზრდა გამოიწვია. დოქტორი მაკგერტი ხაზს უსვამს, რომ გერმანიაში ინიცირებული მნიშვნელოვანი ნაბიჯები შემდგომი ზრდის შესაძლებლობას ქმნის. წინააღმდეგ შემთხვევაში, გერმანიის სამხედრო პოტენციალის გაძლიერების პროცესი შესაძლოა შეფერხდეს.

გერმანიის ახალი კანცლერი, ფრიდრიხ მერცი, დროში შეზღუდულია. ახალი პარლამენტი 25 მარტს იკრიბება და ყველა არ ემხრობა ამხელა თანხის ხარჯვას, განსაკუთრებით თავდაცვაზე. როგორც მემარჯვენე-რადიკალური პარტია "ალტერნატივა გერმანიისთვის" (AfD), ისე მემარცხენე-რადიკალური პარტია "მემარცხენეები" (Linke) აპირებენ ამ ინიციატივის წინააღმდეგ წასვლას. გადაწყვეტილების მისაღებად საჭიროა ხმების ორი მესამედი, ამიტომ მერცს უფრო მეტი შანსი აქვს, რომ ეს დღეს, მოქმედი პარლამენტის პირობებში მოხდეს. შემდეგ კი მას გერმანიის ზედა პალატის დამტკიცება დასჭირდება.

ამასობაში, ევროპა ჯერ კიდევ ცდილობს გაერკვეს ტრამპის ადმინისტრაციის განცხადებების შოკისმომგვრელ შედეგებში. მიუნხენის უსაფრთხოების კონფერენციაზე დელეგატები გაოგნებულები ისმენდნენ აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტის, ჯ.დ. ვენსის მკაცრ კრიტიკას ევროპის მიგრაციისა და სიტყვის თავისუფლების პოლიტიკის მიმართ. ამას წინ უძღოდა აშშ-ის თავდაცვის მდივნის, პიტ ჰეგსეტის განცხადება ნატოს წევრი ქვეყნებისთვის, რომ ევროპისთვის ამერიკის 80-წლიანი თავდაცვითი ქოლგა აღარ უნდა ჩაითვალოს თავისთავად მოცემულობად.

ევროპელი თავდაცვის სტრატეგები უკვე გეგმავენ წარმოუდგენელს: რუსეთის ნაწილობრივ გამარჯვებას უკრაინაში, შემდეგ კი საკუთარი არმიის აღდგენას და ნატოს აღმოსავლეთ წევრი ქვეყნებისთვის, როგორიცაა ბალტიისპირეთის ქვეყნები, საფრთხის შექმნას სამ წელიწადში ან უფრო ნაკლებ დროში. ეს ხდება მაშინ, როდესაც აშშ-ის ერთგულება ევროპის თავდაცვის მიმართ უკიდურესად არასტაბილურად გამოიყურება. პრეზიდენტ ტრამპს მისი გარემოცვის ზოგიერთი წევრი ურჩევს, გამოიყვანოს აშშ-ის ჯარები ევროპიდან და საერთოდ დატოვოს ნატო.

საუბარია იმაზეც, რომ საფრანგეთმა შესაძლოა თავისი ეროვნული ბირთვული შეკავების პოლიტიკა სხვა ევროპულ ქვეყნებზეც გაავრცელოს. ამასობაში, ევროპის მთავრობების უმეტესობა ზეწოლის ქვეშ იმყოფება, რომ გაზარდონ თავდაცვის ხარჯები მრავალწლიანი შემცირების შემდეგ. ბრიტანეთის არმია ნაპოლეონის ომების შემდეგ, 200 წელზე მეტი ხნის წინ, ყველაზე მცირე ზომამდე შემცირდა და ექსპერტები პროგნოზირებენ, რომ მას ევროპაში სრულმასშტაბიანი ჩვეულებრივი ომის შემთხვევაში საბრძოლო მასალა ორი კვირის განმავლობაში ამოეწურება.

გერმანია დიდი ხნის განმავლობაში სიფრთხილით ეკიდებოდა თავდაცვის ხარჯებს, არა მხოლოდ 1945 წლიდან მომდინარე ისტორიული მიზეზების გამო, არამედ 2009 წლის გლობალური ვალის კრიზისის გამოც.

ეს ყველაფერი კი დღევანდელ გადამწყვეტ კენჭისყრამდე მიგვიყვანს ბუნდესტაგში. საქმე მხოლოდ თავდაცვას არ ეხება. ერთი ნაწილი გულისხმობს 500 მილიარდი ევროს გამოყოფას გერმანიის ინფრასტრუქტურისთვის - ხიდებისა და გზების შეკეთებას, ასევე კლიმატის ცვლილების ზომების დაფინანსებას, რასაც "მწვანეთა პარტია" (Green Party) დაჟინებით მოითხოვდა. მეორე ნაწილი კი კონსტიტუციაში სესხების აღების შეზღუდვების მოხსნას გულისხმობს, რაც თეორიულად შეუზღუდავი მილიარდობით ევროს გამოყოფის შესაძლებლობას ქმნის თავდაცვისთვის, როგორც გერმანიის შეიარაღებული ძალებისთვის, ისე პან-ევროპული თავდაცვის ფონდისთვის. 4 მარტს ევროკომისიის პრეზიდენტმა ურსულა ფონ დერ ლაიენმა გამოაცხადა 800 მილიარდი ევროს ღირებულების თავდაცვის ფონდის შექმნის გეგმა, სახელწოდებით "ევროპის ხელახალი შეიარაღების ფონდი" (The ReArm Europe Fund).