გრენლანდიის არჩევნები: მნიშვნელობა და პროცესი

გრენლანდიაში საპარლამენტო არჩევნები ტარდება, რომელმაც საერთაშორისო ყურადღება მიიპყრო. ეს განსაკუთრებული ინტერესი უკავშირდება აშშ-ის მხრიდან ამ ნახევრად ავტონომიური დანიური ტერიტორიის შეძენის შესაძლებლობის განხილვას.

დაახლოებით 44,000 გრენლანდიელს, საერთო მოსახლეობის 57,000-დან, აქვს ხმის მიცემის უფლება, რათა აირჩიოს 31 დეპუტატი და ქვეყნის მთავრობა. არჩევნებში ექვსი პარტია მონაწილეობს. ხუთი მათგანი მხარს უჭერს გრენლანდიის დამოუკიდებლობას დანიისგან, თუმცა განსხვავდებიან ამ პროცესის სისწრაფეში.

მოქმედმა პრემიერ-მინისტრმა, მუტე ბ. ეგედემ, მკაფიოდ განაცხადა, რომ გრენლანდია გასაყიდი არ არის და იმსახურებს პატივისცემას. პროგნოზების მიხედვით, მისმა პარტიამ, "ინუიტ ატაკატიგიით" (IA), შესაძლოა ხმების 31% მიიღოს, რასაც სოციალ-დემოკრატიული პარტია "სიმიუტი" მოჰყვება.

გრენლანდიის სანაპიროზე 72 საარჩევნო უბანია განთავსებული. ხმის მიცემა გვიან საღამომდე გაგრძელდება და შედეგები სავარაუდოდ ოთხშაბათს გახდება ცნობილი. გრენლანდიის უზარმაზარი ტერიტორიისა და დასახლებების სიმცირის გამო, საარჩევნო ბიულეტენების დროულად მიწოდება სერიოზულ გამოწვევას წარმოადგენს. ქალაქებს შორის საავტომობილო ან სარკინიგზო კავშირი არ არსებობს და კუნძული არქტიკული ამინდის ზემოქმედების ქვეშ იმყოფება.

2018 წელს, ჩრდილოეთ გრენლანდიის სოფელ სავისივიკის 55-მა მცხოვრებმა ამინდის გამო ბიულეტენები ვერ მიიღო. მაშინ, საჰაერო ბაზის მენეჯერი ყველგანმავალით და ადგილობრივი მონადირე ძაღლების ციგით გაერთიანდნენ, რათა ბიულეტენები დროულად მიეტანათ. თვითმფრინავები, ვერტმფრენები, გემები, ჩქაროსნული ნავები, მანქანები, თოვლმავლები და ძაღლების ციგები გამოიყენება, რათა ბიულეტენებმა ქვეყნის ყველა კუთხეს მიაღწიოს არჩევნებამდე.

უბნების დახურვის შემდეგ, შედეგები ელექტრონული ფოსტით გრენლანდიის ხუთ მუნიციპალიტეტში იგზავნება. 2021 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე ამომრჩეველთა აქტივობამ 65.9% შეადგინა.

საარჩევნო კამპანიის განმავლობაში განიხილებოდა ჯანდაცვის სისტემის, სოციალური საკითხების, მეთევზეობისა და ეკონომიკის მდგომარეობა. თუმცა, მთავარი საკითხი გრენლანდიის დამოუკიდებლობაა დანიისგან. გრენლანდია, მიუხედავად ნახევრად ავტონომიური სტატუსისა, დანიის კონტროლის ქვეშ დაახლოებით 300 წელია იმყოფება.

"ნალერაკი", ამჟამად უმსხვილესი ოპოზიციური პარტია, იმპულსს იძენს და დამოუკიდებლობის შესახებ რეფერენდუმის ჩატარებას სამ-ოთხ წელიწადში გეგმავს. სხვა პარტიები უფრო ფრთხილობენ და კონკრეტულ ვადებს თავს არიდებენ.

დანიასთან კავშირის გაწყვეტა გრენლანდიის ეკონომიკისთვის სერიოზული დარტყმა იქნება, რომელიც მეთევზეობაზეა დამოკიდებული. დანიური სუბსიდიები წელიწადში 565 მილიონ დოლარზე მეტს შეადგენს, რაც ქვეყნის მთლიანი შიდა პროდუქტის მეხუთედია.

გრენლანდიის ბანკის დირექტორის, მარტინ კვისგაარდის თქმით, გრენლანდია დამოუკიდებლობისთვის მზად არ არის. მისი აზრით, ფინანსური თვითკმარობის მისაღწევად წლები დასჭირდება, რადგან მხოლოდ მეთევზეობა საკმარისი არ არის.

კოლონიური წარსულის გამო, დანია დამოუკიდებლობის დებატებში ნაკლებად ერევა. პრემიერ-მინისტრ მეტე ფრედერიკსენის განცხადებით, გრენლანდიელებმა თავად უნდა გადაწყვიტონ თავიანთი მომავალი.

აშშ-ის პრეზიდენტმა პირველად 2019 წელს წამოაყენა გრენლანდიის შეძენის იდეა. მას შემდეგ, მან ინტერესი უფრო ხშირად გამოხატა, რამაც გრენლანდიელებში და დანიაში შეშფოთება გამოიწვია.

იანვარში, დონალდ ტრამპ უმცროსი გრენლანდიაში "პირადი მოგზაურობით" იმყოფებოდა, რამაც გამოიწვია ვარაუდი, რომ ტრამპების ინტერესი ხანმოკლე არ არის.

გრენლანდია ჩრდილოეთ ამერიკიდან ევროპისკენ უმოკლეს გზაზე მდებარეობს, რაც მას სტრატეგიულად მნიშვნელოვანს ხდის აშშ-სთვის. მას ასევე აქვს დიდი ამერიკული კოსმოსური ობიექტი და ძვირფასი მინერალების მარაგი, რომელთა ათვისება ჯერჯერობით რთულია.

ტრამპმა კონგრესს განუცხადა, რომ გრენლანდიას "ყოველ შემთხვევაში მიიღებენ". ამრიგად, პრეზიდენტის აჩრდილი ამ არჩევნებზე დიდ გავლენას ახდენს.