ჯეიმზ ფინლეისონი: მსახიობი, რომელმაც შთააგონა ჰომერ სიმპსონის ცნობილი შეძახილი

ჯეიმზ ფინლეისონმა, შოტლანდიელმა მსახიობმა, ვერ მოახერხა ჰოლივუდის წამყვანი ვარსკვლავი გამხდარიყო, თუმცა სამუდამოდ დარჩა კინოს ისტორიაში, როგორც ერთ-ერთი ყველაზე დასამახსოვრებელი კომიკური პერსონაჟი. მან 100-ზე მეტ ფილმში მიიღო მონაწილეობა, მაგრამ განსაკუთრებით ცნობილი გახდა ლორელისა და ჰარდის "მესამე კაცად" ყოფნით. თავისი გამორჩეული, ყალბი ულვაშით, იგი ამ საკულტო დუეტთან ერთად 33 ფილმში გამოჩნდა და მოგვიანებით ჰომერ სიმპსონის ცნობილი შეძახილის, "D'oh!"-ს შთაგონების წყაროდ იქცა.

ახლა ფინლეისონის ხსოვნას პატივი მიაგეს შოტლანდიურ თეატრში ახალი პორტრეტის განთავსებით, სადაც მან საუკუნეზე მეტი ხნის წინ პირველად დადგა ფეხი სცენაზე. ლარბერტში, სტირლინგის მახლობლად მდებარე დობი ჰოლმა, შეუკვეთა ზეთის საღებავებით შესრულებული პორტრეტი, რათა აღენიშნათ მსახიობის კარიერა და მისი საერთაშორისო აღიარება კინოს განვითარების ადრეულ ეტაპზე. ახალგაზრდა მხატვრის, კონორ დრეიკოტის მიერ შესრულებული პორტრეტი ფინლეისონის ოჯახმა გახსნა. მათ შეუერთდნენ შავ-თეთრი ფილმებისა და "მოლაპარაკე" კინოს მოყვარულები დიდი ბრიტანეთის "უდაბნოს შვილების" ფილიალებიდან, რომელთაც სახელი ეწოდათ ლორელისა და ჰარდის 1933 წლის ფილმში არსებული გამოგონილი საძმოს მიხედვით.

ფინლეისონი, რომელიც თაყვანისმცემლებისთვის "ფინად", ხოლო მისი კარგი მეგობრისთვის, სტენ ლორელისთვის "ჯიმად" იყო ცნობილი, ლარბერტში 1887 წელს დაიბადა. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში მუშაობდა მამის სამსხმელოში, როგორც თუნუქის მუშა, სანამ ედინბურგში გადავიდოდა სასწავლებლად და სამსახიობო კარიერის გასაგრძელებლად. 23 წლის ასაკში ის უკვე სამეფო თეატრში გამოდიოდა, მაგრამ მისი ამბიციები ამით არ დაკმაყოფილებულა. მშობლების გარდაცვალების შემდეგ ის ძმასთან ერთად ნიუ-იორკში გადავიდა.

ერთი წლის განმავლობაში მან ბროდვეიზე მიიღო როლი სპექტაკლში "დიდი თამაში", რომელმაც მხოლოდ ქება დაიმსახურა. 1912 წლის მაისში, New York Dramatic Mirror-მა აღნიშნა, რომ ფინლეისონს ჰქონდა "შესანიშნავი შესაძლებლობა, რომელიც ხელიდან არ გაუშვა, განევითარებინა ორი პერსონაჟი ერთ როლში - უბრალო, გულუბრყვილო შოტლანდიელი და ცბიერი, მიზანდასახული დეტექტივი". გამოცემა დასძენდა: "საოცარია, რომ მან ორივეს ერთდროულად გაკეთება მოახერხა". მან კიდევ ერთი შოტლანდიური პერსონაჟი განასახიერა ბროდვეის სპექტაკლში "ბანტი სიმებს ათამაშებს", მაგრამ 1916 წელს ჰოლივუდის მოწოდების გამო ეროვნულ ტურნეში მონაწილეობაზე უარი თქვა.

1919 წლისთვის ის უკვე "კომედიის მეფესთან", მაკ სენეტთან თანამშრომლობდა, სადაც კიისტოუნის პოლიციელის როლს ასრულებდა და "საერთაშორისო ცნობადობის მქონე ლეგიტიმურ და კინომსახიობად" ითვლებოდა. 1923 წელს ჰალ როუჩთან, კალვერ სიტიში გადასვლის შემდეგ, ფინლეისონი სხვადასხვა როლში მოსინჯეს, ხან მთავარ როლში, ხან კი კომიკურ ტრიოში დამწყებ კომიკოსებთან, სტენ ლორელთან და ოლივერ ჰარდისთან ერთად. საბოლოოდ, მან იპოვა თავისი ნიშა, როგორც მათი დამკვიდრებული კომიკური მხარდამჭერი ან ანტაგონისტი.

1953 წელს, 66 წლის ასაკში გარდაცვალების მომენტისთვის, მას 100-ზე მეტი ფილმი ჰქონდა გადაღებული და მისი ექსცენტრიული მანერები საერთაშორისოდ იყო აღიარებული. ორმაგი მზერა, თვალის მოჭუტვა, შემდეგ ცალი თვალით ყურება და წარბის აწევა - ფინლეისონის თავბრუდამხვევი მიმიკები მის სავაჭრო ნიშნად იქცა, ისევე როგორც გაწელილი "dohhhh". სწორედ ამან შთააგონა დენ კასტელანეტა, როდესაც ის ჰომერს ახმოვანებდა "სიმფსონებში", რომლის პირველი ეპიზოდი 1989 წელს გავიდა ეთერში. ამბობენ, რომ ფინლეისონის ყალბი ვალრუსის ულვაში მას ანონიმურობის საშუალებას აძლევდა ჰოლივუდში მისი დიდების ზენიტშიც კი.

მხატვარმა, რომელმაც მისი ახალი პორტრეტი შექმნა, თქვა, რომ ფიქრობდა მსახიობის ცნობილი სახის თმის გარეშე გამოსახვაზე. დრეიკოტს, რომელიც გლაზგოს ხელოვნების სკოლაში სახვით ხელოვნებას სწავლობს, დობი ჰოლის ტრესტმა დაუკვეთა ნამუშევრის შექმნა. მათ სურდათ აღენიშნათ ლარბერტელი კაცის გლობალური წარმატება და შთაეგონებინათ ახალგაზრდა შემსრულებლები, რომლებიც თეატრში გამოდიან. 20 წლის დრეიკოტმა თქვა, რომ მისთვის დიდი პატივი იყო თეატრისთვის პორტრეტის შექმნა. მან ასევე გაამხილა, რომ საათობით უყურებდა ფინლეისონის ფილმებს, რათა "მისი სავაჭრო ნიშნის მქონე სახის გამომეტყველება ხელახლა შეექმნა". დრეიკოტმა თქვა: "ჯეიმზი ძალიან ცნობადი სახეა შავ-თეთრი ფილმების მოყვარულთა შორის და მე მინდოდა დამეჭირა ის გამორჩეული გარეგნობა, რომელმაც ის თავისი დროის ნამდვილ სუპერვარსკვლავად აქცია". ჯილდოს მფლობელმა მხატვარმა თქვა, რომ მოხიბლული იყო ფინლეისონის გარეგნობითა და ისტორიით. მან დასძინა: "თავდაპირველად გარკვეული დებატები იყო იმის შესახებ, უნდა შემეტანა თუ არა პორტრეტში მისი ულვაში, რადგან ეს რეალურად ყალბი ულვაში იყო, რომელსაც ის სპეციალურად ფილმისთვის ატარებდა".