შვედეთი: ნდობის ღირსი პარტნიორი

უკრაინაში რუსეთის შეჭრამ, პარადოქსულად, დადებითად იმოქმედა მის ორ დასავლელ მეზობელზე - ფინეთსა და შვედეთზე. ამ ქვეყნებმა, ომის დაწყებიდან მალევე, 2022 წლის მაისში, ნატოში გაწევრიანების განაცხადი შეიტანეს. სამ წელზე ნაკლებ დროში, ისინი ალიანსის სრულუფლებიანი წევრები გახდნენ და უკვე იღებენ სარგებელს, როგორც ეროვნული უსაფრთხოების, ასევე ეკონომიკური თვალსაზრისით.

შვედური თავდაცვითი კომპანია Saab-ის ხელმძღვანელი მიკაელ იოჰანსონი აღნიშნავს, რომ შვედეთი, თავისი ისტორიული ნეიტრალიტეტის გამო, ადრე არასანდო პარტნიორად ითვლებოდა, მაგრამ ახლა სიტუაცია შეიცვალა. ნატოში გაწევრიანების შემდეგ, Saab-მა უკვე გააფორმა ჩარჩო ხელშეკრულებები ნატოს მხარდაჭერისა და შესყიდვების სააგენტოსთან (NSPA), რომელიც ალიანსის თავდაცვითი კომპანიებისგან შეკვეთებს აწესრიგებს. იოჰანსონის თქმით, ახლა გაცილებით ადვილია ალიანსში მიმდინარე პროცესების შესახებ ინფორმაციის მიღება, რაც ადრე შეუძლებელი იყო.

ფინეთის ელჩი დიდ ბრიტანეთში, იუკა სიუკოსაარი, ასევე ხაზს უსვამს ნატოში გაწევრიანების მნიშვნელობას. მისი თქმით, ალიანსში ყოფნა ფინურ კომპანიებს თავდაცვის სექტორში და მის ფარგლებს გარეთაც ახალ შესაძლებლობებს უხსნის.

ნატოს წევრი ქვეყნების მიერ თავდაცვის ხარჯების გაზრდის ვალდებულება კერძო კომპანიებისთვისაც მომგებიანი იქნება. ამჟამად, ორგანიზაციის 32 წევრიდან მხოლოდ 23 აკმაყოფილებს მშპ-ის 2%-ის თავდაცვაზე დახარჯვის მიზნობრივ მაჩვენებელს, თუმცა ბოლო თვეებში ეს მაჩვენებელი მნიშვნელოვნად გაიზარდა.

მიუხედავად იმისა, რომ მომავალში ნატოს ფორმატი შესაძლოა შეიცვალოს, თავდაცვის ხარჯების გაზრდის ვალდებულება კვლავ აქტუალური დარჩება და შესაძლოა კიდევ უფრო გამყარდეს, თუ ევროპა გადაწყვეტს, რომ ვეღარ დაეყრდნობა აშშ-ს. ნატოს ახალი წევრების მიერ თავდაცვის ხარჯების მაჩვენებელი უკვე აღემატება ზოგიერთი არსებული წევრის მაჩვენებელს. გასულ წელს ფინეთმა მშპ-ის 2.4%, ხოლო შვედეთმა 2.2% დახარჯა თავდაცვაზე და ორივე ქვეყანა უახლოეს სამ წელიწადში ამ მაჩვენებლის 2.6%-დან 3%-მდე გაზრდას გეგმავს.

ევროპის ჩრდილოეთ ფლანგზე ნატოს ახალი ინიციატივები მოიცავს ახალი ბაზების შექმნას და ჩრდილოეთ ფინეთში ერთობლივი თავდაცვის ძალების ჩამოყალიბებას. ასევე, შეიქმნა გაერთიანებული ჩრდილოეთის საჰაერო სარდლობა, რომელიც აერთიანებს ფინეთის, შვედეთის, ნორვეგიისა და დანიის 250 საბრძოლო თვითმფრინავს ერთიან სტრუქტურაში, მოქნილი ბაზირებითა და საერთო სადაზვერვო ინფორმაციის მხარდაჭერით.

გარდა ამისა, საჭირო იქნება მნიშვნელოვანი ინვესტიციები თანამედროვე შეიარაღების სისტემების, მათ შორის რაკეტებისა და ტანკსაწინააღმდეგო სისტემების მარაგების შესავსებად. მიუხედავად იმისა, რომ თეთრმა სახლმა უკრაინისთვის აშშ-ის სამხედრო დახმარების შეჩერების შესახებ განაცხადა, ევროპელი ლიდერები აცხადებენ, რომ ისინი მზად არიან გრძელვადიანი მხარდაჭერისთვის, რაც იარაღზე მნიშვნელოვან და მუდმივ ხარჯებს გულისხმობს.

საჰაერო სათვალთვალო პროგრამები და წყალქვეშა სისტემები სულ უფრო მოთხოვნადი ხდება, რადგან რუსეთსა და დასავლეთს შორის დაძაბულობა არქტიკულ რეგიონში ახალ საფრთხეებს ქმნის. Saab-ის ხელმძღვანელი ამ სფეროებში საკუთარი გადაწყვეტილებების პოპულარიზაციას ცდილობს, როგორიცაა საჰაერო ადრეული გაფრთხილებისა და კონტროლის პლატფორმა GlobalEye და Sea Wasp, დისტანციურად მართვადი წყალქვეშა აპარატი, რომელსაც შეუძლია ასაფეთქებელი მოწყობილობების განეიტრალება.

თუმცა, დონალდ ტრამპის პოლიტიკის გათვალისწინებით, რომელიც "პირველ რიგში ამერიკას" ემსახურება, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ის კმაყოფილი იქნება ევროპელი ნატოს წევრების მიერ Saab-ის ან სხვა ევროპული თავდაცვითი კომპანიების არჩევით ამერიკულ კონკურენტებთან შედარებით. ევროპამ უნდა დააბალანსოს აშშ-ზე დამოკიდებულების შემცირების სურვილი და ამერიკული მხარდაჭერის შენარჩუნების აუცილებლობა. ევროპელმა წევრებმა ასევე უნდა გაითვალისწინონ ნატოს თავდაცვის სისტემების სირთულეები და ურთიერთდამოკიდებულებები. ისინი ხშირად აერთიანებენ ტექნოლოგიებსა და მანქანებს, შეიარაღებასა და საბრძოლო მასალებს, სატრანსპორტო საშუალებებსა და გემებს, რომლებიც...