2021 წელს მსოფლიოს მასშტაბით ჰაერის დაბინძურების დონემ საგანგაშო მაჩვენებლებს მიაღწია. ახალი კვლევის თანახმად, ჰაერის ხარისხი მნიშვნელოვნად გაუარესდა, რაც გავლენას ახდენს ადამიანების ჯანმრთელობაზე.
კვლევამ აჩვენა, რომ თითქმის ყველა ქვეყანაში და ქალაქების აბსოლუტურ უმრავლესობაში, ჰაერის დაბინძურების საშუალო წლიური მაჩვენებელი აღემატება ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მიერ დადგენილ ნორმებს. ეს ნორმები მიზნად ისახავს მთავრობების მიერ შესაბამისი რეგულაციების შემუშავებას, რათა დაიცვან მოსახლეობის ჯანმრთელობა.
მხოლოდ 222 ქალაქმა, 6475-დან, შეძლო WHO-ს სტანდარტების დაკმაყოფილება. ტერიტორიებიდან კი მხოლოდ სამმა - ახალმა კალედონიამ, პუერტო რიკომ და აშშ-ის ვირჯინიის კუნძულებმა.
ინდოეთი, პაკისტანი და ბანგლადეში ჰაერის ყველაზე მაღალი დაბინძურების მქონე ქვეყნებს შორის არიან, სადაც ნორმები ათჯერ მეტად არის გადაჭარბებული. სკანდინავიის ქვეყნები, ავსტრალია, კანადა, იაპონია და დიდი ბრიტანეთი შედარებით უკეთეს მდგომარეობაში არიან, თუმცა მათშიც ნორმები 1-2-ჯერ არის გადაჭარბებული. შეერთებულ შტატებში კი ეს მაჩვენებელი 2-3-ჯერ აღემატება WHO-ს რეკომენდაციებს.
ექსპერტები ხაზს უსვამენ, რომ აუცილებელია მთავრობებმა მთელი მსოფლიოს მასშტაბით მიიღონ ქმედითი ზომები ჰაერის დაბინძურების შესამცირებლად. განსაკუთრებით საშიშია მცირე ზომის მყარი ნაწილაკები (PM2.5), რომლებიც ფილტვებში ღრმად აღწევენ და სისხლში ხვდებიან, რაც იწვევს ჯანმრთელობის სერიოზულ პრობლემებს, მათ შორის ასთმას, გულის დაავადებებსა და სხვა რესპირატორულ დაავადებებს.
WHO-ს მონაცემებით, 2016 წელს, დაახლოებით 4.2 მილიონი ნაადრევი სიკვდილი იყო დაკავშირებული PM2.5-თან. თუ 2021 წლის სახელმძღვანელო პრინციპები გამოყენებული იქნებოდა, დაბინძურებასთან დაკავშირებული სიკვდილიანობა თითქმის 3.3 მილიონით შემცირდებოდა.
შეერთებულ შტატებში, 2021 წელს ჰაერის დაბინძურება გაიზარდა 2020 წელთან შედარებით. ლოს-ანჯელესი კვლავ ყველაზე დაბინძურებულ ქალაქად რჩება, თუმცა დაბინძურების დონე 6%-ით შემცირდა. ატლანტასა და მინეაპოლისში კი დაბინძურება მნიშვნელოვნად გაიზარდა.
კვლევის ავტორები აღნიშნავენ, რომ შეერთებული შტატების დამოკიდებულება წიაღისეულ საწვავზე, ტყის ხანძრების გახშირება და სუფთა ჰაერის შესახებ კანონის აღსრულების განსხვავებული მიდგომები, ხელს უწყობს ჰაერის დაბინძურებას. დაბინძურების ძირითადი წყაროებია ტრანსპორტი, ენერგიის წარმოება და ტყის ხანძრები, რაც განსაკუთრებით მძიმედ აისახება მოწყვლად ჯგუფებზე.
გსურთ კომენტარის დატოვება?
კომენტარის დასატოვებლად საჭიროა ავტორიზაცია
შესვლა რეგისტრაციაკომენტარები არ არის
იყავით პირველი, ვინც დატოვებს კომენტარს