ირანი ქალთა ჩაცმულობის კოდექსის აღსრულებისთვის დრონებსა და აპლიკაციებს იყენებს

ირანის ხელისუფლება, გაეროს მონაცემებით, დისიდენტების, განსაკუთრებით კი ქალების წინააღმდეგ, რომლებიც ისლამური რესპუბლიკის მკაცრი ჩაცმულობის კოდექსის დაცვაზე უარს აცხადებენ, დრონებსა და ციფრულ ტექნოლოგიებს იყენებს. გამოძიების თანახმად, ირანელი უსაფრთხოების წარმომადგენლები "სახელმწიფოს მიერ მხარდაჭერილი ვიჯილანტიზმის" სტრატეგიას მიმართავენ, რაც გულისხმობს მოქალაქეების წახალისებას, გამოიყენონ სპეციალური აპლიკაციები ქალების შესახებ ინფორმაციის მოსაწოდებლად, რომლებიც, სავარაუდოდ, ჩაცმულობის კოდექსს არღვევენ, მაგალითად, ტაქსებში ან სასწრაფო დახმარების მანქანებში.

ახალი ანგარიში ასევე ხაზს უსვამს თეირანში და ირანის სამხრეთ ნაწილში ჰიჯაბის ტარების მონიტორინგისთვის დრონებისა და სათვალთვალო კამერების გამოყენების ზრდას. ქალებისთვის, რომლებიც კანონებს არ ემორჩილებიან ან მათ წინააღმდეგ პროტესტს გამოთქვამენ, შედეგები მძიმეა - დაპატიმრება, ცემა და დაკავების დროს გაუპატიურებაც კი.

გამოძიების შედეგად დადგინდა, რომ ირანის თეოკრატიული რეჟიმი პასუხისმგებელია 2022 წელს მაჰსა ამინის გარდაცვალებაზე, რაც "ფიზიკურმა ძალადობამ" გამოიწვია. თვითმხილველების თქმით, 22 წლის ქურთი ქალი მორალის პოლიციამ დაპატიმრების დროს სასტიკად სცემა, თუმცა ხელისუფლებამ ეს უარყო და მის გარდაცვალებას "უეცარი გულის შეტევით" ახსნა. მისმა მკვლელობამ მასობრივი საპროტესტო ტალღა გამოიწვია, რომელიც დღემდე გრძელდება, მიუხედავად ძალადობრივი დაპატიმრებისა და პატიმრობის მუქარისა.

ანგარიშში ნათქვამია, რომ 2022 წლის სექტემბერში პროტესტის დაწყებიდან ორწელიწადნახევრის შემდეგ, ირანში ქალები და გოგონები კვლავ განიცდიან სისტემურ დისკრიმინაციას, როგორც კანონით, ისე პრაქტიკაში, რაც მათი ცხოვრების ყველა ასპექტში იჩენს თავს, განსაკუთრებით სავალდებულო ჰიჯაბის ტარების აღსრულების კუთხით. სახელმწიფო სულ უფრო მეტად ეყრდნობა სახელმწიფოს მიერ მხარდაჭერილ ვიჯილანტიზმს, რათა ბიზნესი და კერძო პირები ჰიჯაბის ტარების უზრუნველყოფაში ჩართოს და ეს სამოქალაქო პასუხისმგებლობად წარმოაჩინოს.

თეირანის ამირქაბირის უნივერსიტეტში, ხელისუფლებამ შესასვლელში სახის ამომცნობი პროგრამა დააყენა, რათა ჰიჯაბის გარეშე მყოფი ქალები აღმოაჩინოს. ირანის მთავარ გზებზე დამონტაჟებული სათვალთვალო კამერები ასევე გამოიყენება დაუფარავი ქალების მოსაძებნად.

გამოძიების შედეგად ასევე მოპოვებულია ირანის პოლიციის მიერ შემოთავაზებული მობილური აპლიკაცია "ნაზერი", რომელიც საზოგადოებისა და პოლიციის "გაწვრთნილ" წევრებს საშუალებას აძლევს, ავტომობილებში, მათ შორის სასწრაფო დახმარების მანქანებში, ავტობუსებში, მეტროს ვაგონებსა და ტაქსებში დაუფარავი ქალების შესახებ ინფორმაცია მიაწოდონ. მომხმარებლებს შეუძლიათ დაამატონ ადგილმდებარეობა, თარიღი, დრო და ავტომობილის სანომრე ნიშანი, რომელშიც სავალდებულო ჰიჯაბის დარღვევა მოხდა, რაც შემდეგ ავტომობილს ონლაინ "ნიშნავს" და პოლიციას აფრთხილებს.

ანგარიშის თანახმად, ავტომობილის რეგისტრირებულ მფლობელს ეგზავნება ტექსტური შეტყობინება, რომელიც აფრთხილებს, რომ ის სავალდებულო ჰიჯაბის კანონების დარღვევაშია შემჩნეული. გაფრთხილებების იგნორირების შემთხვევაში, ავტომობილის კონფისკაცია შესაძლებელია.

გაეროს გამომძიებლებმა თითქმის 300 მსხვერპლსა და მოწმეს გაესაუბრნენ. მათ ასევე სიღრმისეულად შეისწავლეს ირანის სასამართლო სისტემა, რომელსაც, მათი თქმით, რეალური დამოუკიდებლობა აკლია. წამებისა და სხვა დარღვევების მსხვერპლებს დევნიდნენ, ხოლო მათი ოჯახის წევრებს "სისტემატურად აშინებდნენ". მათ ასევე აღმოაჩინეს სამი ბავშვისა და სამი ზრდასრული მომიტინგის სასამართლოს გარეშე სიკვდილით დასჯის მტკიცებულებები, რომლებიც სახელმწიფომ მოგვიანებით თვითმკვლელობად შეაფასა.

ანგარიშში ასევე დადგინდა დაკავების დროს სექსუალური ძალადობის დამატებითი შემთხვევები, მათ შორის ერთი დაპატიმრებული ქალის საქმე, რომელიც სასტიკად სცემეს, ორჯერ მოაწყვეს სიკვდილით დასჯის იმიტაცია, გააუპატიურეს და შემდეგ ჯგუფურად გააუპატიურეს.

ანგარიში ადამიანის უფლებათა საბჭოს 18 მარტს წარედგინება.