უკრაინაში ცეცხლის შეწყვეტის მიღწევის ხანგრძლივი და არასანდო გზა

საუდის არაბეთში სამდღიანი მოლაპარაკებების შემდეგ, გარკვეული პროგრესი შეინიშნება. აშშ-სა და რუსეთს შორის, ასევე აშშ-სა და უკრაინას შორის შეთანხმებების ორი ცალკეული ტექსტი მომზადდა. მიუხედავად გარკვეული განსხვავებებისა, ბევრი საერთო საკითხი გამოიკვეთა. ყველა მხარე დათანხმდა "უზრუნველყოს უსაფრთხო ნაოსნობა, აღკვეთოს ძალის გამოყენება და ხელი შეუშალოს კომერციული გემების სამხედრო მიზნებისთვის გამოყენებას შავ ზღვაში".

მათ ასევე შეიმუშავეს ზომები, რომლებიც მიმართულია რუსეთისა და უკრაინის ენერგეტიკულ ობიექტებზე თავდასხმების აკრძალვის შესახებ შეთანხმების განსახორციელებლად. პრეზიდენტმა ზელენსკიმ სინანული გამოთქვა, რომ სამოქალაქო ინფრასტრუქტურაზე თავდასხმების აკრძალვა პირდაპირ არ არის გათვალისწინებული, თუმცა, ზოგადად, კმაყოფილება გამოხატა. მან განაცხადა, რომ უკრაინა დაუყოვნებლივ შეასრულებს შავი ზღვისა და ენერგეტიკის სფეროში ცეცხლის შეწყვეტის პირობებს.

პრეზიდენტმა ზელენსკიმ ასევე მიიღო მხარდაჭერა მის დღის წესრიგში, როდესაც აშშ-მ განაცხადა, რომ "ისინი კვლავ ერთგულნი არიან სამხედრო ტყვეების გაცვლის, სამოქალაქო პატიმრების გათავისუფლებისა და იძულებით გადაადგილებული უკრაინელი ბავშვების დაბრუნების ხელშეწყობის მიმართ".

თუმცა, კრემლის მიერ გამოქვეყნებულმა მესამე დოკუმენტმა სიტუაცია გაართულა. მან წამოაყენა პირობები, რომლებიც არ იყო გათვალისწინებული აშშ-სა და რუსეთს შორის თავდაპირველ შეთანხმებაში. კერძოდ, შავ ზღვაში ცეცხლის შეწყვეტა ძალაში მხოლოდ რუსეთის ბანკებზე, სადაზღვევო კომპანიებზე, პორტებსა და გემებზე დაწესებული სანქციების მოხსნის შემდეგ შევა, რაც რუსეთს სოფლის მეურნეობისა და სასუქის პროდუქტების ექსპორტის საშუალებას მისცემს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, რუსეთი ამ შეთანხმებას განიხილავს არა მხოლოდ 2023 წელს შეწყვეტილი შავი ზღვის მარცვლეულის ძველი ინიციატივის აღდგენად, არამედ მნიშვნელოვანი ეკონომიკური სანქციების გაუქმების შესაძლებლობად.

თუმცა, ამის განხორციელებას შესაძლოა გარკვეული დრო დასჭირდეს, რაც საზღვაო ცეცხლის შეწყვეტას გააჭიანურებს. ასევე, შესაძლოა, აშშ-ს არ ჰქონდეს სრული შესაძლებლობა, დააკმაყოფილოს რუსეთის ყველა მოთხოვნა. მაგალითად, SWIFT ფინანსური შეტყობინებების სისტემაში დაბრუნება ევროკავშირის თანხმობას მოითხოვს.

კრემლმა ასევე განაცხადა, რომ ენერგეტიკულ ობიექტებზე თავდასხმების 30-დღიანი პაუზა 18 მარტიდან დაიწყება და შესაძლოა შეჩერდეს, თუ რომელიმე მხარე დაარღვევს შეთანხმებას. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მიღწეული შეთანხმება არის მყიფე ნაბიჯი უკრაინაში ბრძოლების შესამცირებლად, მაგრამ ურთიერთ უნდობლობის ატმოსფეროში წარმატების გარანტიის გარეშე.

მაშინაც კი, თუ დღევანდელი შეთანხმება შენარჩუნდება, ის ჯერ კიდევ შორს არის ყოვლისმომცველი, ქვეყნის მასშტაბით ცეცხლის შეწყვეტისგან, რაც აშშ-ს თავდაპირველად სურდა. ხშირად ამბობენ, რომ ცეცხლის შეწყვეტა პროცესია და არა მოვლენა. ეს ჭეშმარიტება ამ შეთანხმებაზეც ვრცელდება. მნიშვნელოვანია არა ცეცხლის შეწყვეტის გამოცხადება, არამედ ის, თუ როგორ განხორციელდება იგი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, შედეგი პრაქტიკაში გამოჩნდება. შეძლებენ თუ არა ორივე მხარე ამ შეთანხმების განხორციელებას და მის პირობებთან შესაბამისობას? ამ კითხვებზე პასუხებიდან ბევრს გავიგებთ იმის შესახებ, თუ რა სურთ რეალურად ორივე მხარეს. სურთ თუ არა მათ, რომ ცეცხლის შეწყვეტა გრძელვადიან მშვიდობაში გადაიზარდოს? თუ მათ უბრალოდ სურთ ვაჭრობა და ამავდროულად ბრძოლის ველზე უპირატესობის მოპოვება?

ეს დასავლური უსაფრთხოებისთვის მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ყველაზე მძიმე კრიზისია. ამიტომ, რომელი ქვეყნები გამოვლენ წინ, როდესაც ახალი მსოფლიო წესრიგი ჩამოყალიბდება?