სამხრეთ სუდანში ვითარება უკიდურესად დაიძაბა: გაერო სამოქალაქო ომის განახლების საფრთხეზე საუბრობს

სამხრეთ სუდანში, უახლეს სახელმწიფოში, ძალადობა იზრდება და ქვეყანა სამოქალაქო ომის განახლების პირასაა. გავრცელებული ინფორმაციით, საჰაერო თავდასხმების დროს გამოიყენება ე.წ. "კასრის ბომბები", რომლებიც დიდი ალბათობით შეიცავს ადვილად აალებად ნივთიერებას. გაეროს მისიის ხელმძღვანელის, ნიკოლას ჰეისომის განცხადებით, ეს ხდება მას შემდეგ, რაც შეიარაღებული ძალებისა და მეამბოხე დაჯგუფება "თეთრი არმიის" წევრებს შორის შეტაკებები მოხდა ნავთობით მდიდარ ზემო ნილოსის შტატში, ქალაქ ნასირის სამხედრო ბაზაზე.

მას შემდეგ, რაც "თეთრმა არმიამ" ბაზა დაიკავა, მიმდინარეობს ინტენსიური საჰაერო დაბომბვა, რასაც "მძიმე მსხვერპლი და საშინელი დამწვრობები" მოჰყვა. ჰეისომის თქმით, კონფლიქტის განახლება გადახაზავს ყველა იმ წარმატებას, რომელიც 2018 წლის სამშვიდობო შეთანხმების შემდეგ იქნა მიღწეული. მისივე განცხადებით, ეს კატასტროფული იქნება არა მხოლოდ სამხრეთ სუდანისთვის, არამედ მთელი რეგიონისთვის, რომელსაც კიდევ ერთი ომის გაძლება არ შეუძლია.

მთავრობას ამ ბრალდებებზე ჯერჯერობით რეაგირება არ მოუხდენია. პრეზიდენტმა სალვა კიირმა და ვიცე-პრეზიდენტმა რიეკ მაჩარმა 2018 წლის აგვისტოში ხელი მოაწერეს შეთანხმებას ხუთწლიანი სამოქალაქო ომის დასრულების შესახებ, რომელმაც თითქმის 400,000 ადამიანი იმსხვერპლა. თუმცა, ბოლო შვიდი წლის განმავლობაში მათი ურთიერთობა სულ უფრო და უფრო იძაბება ეთნიკური დაძაბულობისა და სპორადული ძალადობის ფონზე. მარტის დასაწყისში მაჩარის რამდენიმე უახლოესი მოკავშირე უსაფრთხოების ძალებმა დააკავეს, რასაც მისმა მხარდამჭერებმა სამშვიდობო შეთანხმების "უხეში დარღვევა" უწოდეს. ამას წინ უძღოდა შეტაკებები სამხედროებსა და "თეთრ არმიას" შორის, რომელიც მაჩარის მხარეს იბრძოდა 2013 წელს დაწყებული სამოქალაქო ომის დროს - ცოტა ხნის შემდეგ, რაც ქვეყანამ სუდანისგან დამოუკიდებლობა მოიპოვა.

ჰეისომის თქმით, ზემო ნილოსის რეგიონში საპასუხო თავდასხმების შედეგად ხდება დასახლებების ინტენსიური საჰაერო დაბომბვა "კასრის ბომბებით", რომლებიც სავარაუდოდ შეიცავს ადვილად აალებად სითხეს, რომელიც აფეთქებისას აჩქარებს წვის პროცესს. ეს თავდასხმები მშვიდობიან მოსახლეობაზე იწვევს მძიმე მსხვერპლს და საშინელ დაზიანებებს, განსაკუთრებით დამწვრობებს.

მსგავსი ბრალდებები პირველად ზემო ნილოსის ადგილობრივმა ლიდერებმა გააჟღერეს გასულ კვირას. ნასირის ოლქის კომისარმა განაცხადა, რომ სახელმწიფო ძალებმა და მათმა მოკავშირეებმა განახორციელეს "ქიმიური დაბომბვები". ადგილობრივი მედიის ცნობით, თავდასხმის ადგილებზე აღმოაჩინეს ეთილის აცეტატი, ადვილად აალებადი ქიმიური ნაერთი.

მთავრობის წარმომადგენელმა დაადასტურა, რომ ზემო ნილოსის რეგიონში გასულ კვირას სამხედრო ოპერაცია ჩატარდა, თუმცა ხაზგასმით აღნიშნა, რომ "დაბომბვა მიმართული იყო მხოლოდ "თეთრი არმიის" პოზიციების წინააღმდეგ და მშვიდობიანი მოსახლეობისთვის ზიანი არ მიუყენებია".

ჰეისომის თქმით, ძალადობამ მნიშვნელოვნად იმოქმედა მშვიდობიან მოსახლეობაზე, მათ შორის ქალებსა და ბავშვებზე, დაახლოებით 63,000 ადამიანი იძულებული გახდა დაეტოვებინა საკუთარი სახლი. მან ასევე დასძინა, რომ ძალადობა იზრდება ქვეყანაში არჩევნების მოახლოებასთან ერთად, რომელიც მომავალ წელს არის მოსალოდნელი.

გაეროს მისია, რომელიც სამხრეთ სუდანში დაახლოებით 18,000 სამშვიდობო ჯარისკაცს ზედამხედველობს, ინტენსიურ დიპლომატიურ ძალისხმევას ახორციელებს სამოქალაქო ომის განახლების თავიდან ასაცილებლად.

ამასთან, მაჩარმა მეზობელი უგანდა დაადანაშაულა სამხრეთ სუდანზე გაეროს მიერ დაწესებული იარაღის ემბარგოს დარღვევაში, ქვეყანაში საჰაერო თავდასხმების განხორციელებით. გაეროსადმი, აფრიკის კავშირისა და რეგიონული ბლოკისადმი გაგზავნილ წერილში, მაჩარმა განაცხადა, რომ უგანდის სამხედრო ინტერვენცია სამხრეთ სუდანში არღვევს სამშვიდობო შეთანხმებას. მისი თქმით, უგანდის ძალები ამჟამად მონაწილეობენ საჰაერო თავდასხმებში ზემო ნილოსის შტატის ნასირის, ლონგეჩუკისა და ულანგის ოლქებში, ასევე ჯონგლეის შტატის აკობოს ოლქში.

მიმდინარე თვის დასაწყისში უგანდამ განაცხადა, რომ პრეზიდენტ კიირის მთავრობის თხოვნით სამხრეთ სუდანში ჯარები გაგზავნა, თუმცა ჯუბამ ეს ინფორმაცია უარყო.