სირიის გარდამავალი პრეზიდენტი დროებით კონსტიტუციას აწერს ხელს

სირიაში, დროებითმა პრეზიდენტმა აჰმედ ალ-შარაამ ხელი მოაწერა კონსტიტუციურ დეკლარაციას, რომელიც ხუთწლიან გარდამავალ პერიოდს მოიცავს. ეს მოხდა მას შემდეგ, რაც მისმა ისლამისტურმა დაჯგუფებამ სამი თვის წინ წარმატებით განახორციელა აჯანყება და დაამხო ბაშარ ალ-ასადის რეჟიმი.

დოკუმენტის თანახმად, ისლამი კვლავ რჩება პრეზიდენტის რელიგიად, როგორც ეს წინა კონსტიტუციაში იყო გათვალისწინებული. საკანონმდებლო საფუძვლად კი ისლამური სამართალი განისაზღვრა, როგორც "მთავარი წყარო". დეკლარაცია ასევე ითვალისწინებს ხელისუფლების დანაწილებას, სასამართლოს დამოუკიდებლობას, ქალთა უფლებების გარანტიებს, გამოხატვის თავისუფლებასა და მედიის თავისუფლებას.

ალ-შარაას განცხადებით, ეს დოკუმენტი სირიისთვის ახალი ისტორიის დასაწყისი უნდა გახდეს, სადაც ჩაგვრას სამართლიანობა ჩაანაცვლებს. გაეროს სპეციალურმა წარმომადგენელმა, გეირ პედერსენმა მიესალმა "კანონის უზენაესობის აღდგენისკენ გადადგმულ ნაბიჯებს" და აღნიშნა, რომ ეს ნაბიჯი მნიშვნელოვან სამართლებრივ ვაკუუმს ავსებს.

თუმცა, ჩრდილო-აღმოსავლეთ სირიის ქურთების ადმინისტრაციამ გააკრიტიკა კონსტიტუციური დეკლარაცია და განაცხადა, რომ ის "ეწინააღმდეგება სირიის რეალობასა და მის მრავალფეროვნებას".

იანვარში, მეამბოხე სამხედრო მეთაურებმა ალ-შარაა გარდამავალი პერიოდის პრეზიდენტად დაასახელეს, გააუქმეს ასადის ეპოქის 2012 წლის კონსტიტუცია და დაშალეს ყოფილი რეჟიმის პარლამენტი, არმია და უსაფრთხოების სააგენტოები.

ალ-შარაამ კონსტიტუციური დეკლარაციის პროექტის შესამუშავებლად შვიდკაციანი კომიტეტის შექმნის შესახებ სულ რაღაც ათი დღის წინ განაცხადა. მისი თქმით, დეკლარაცია "გარდამავალი ფაზის მარეგულირებელ სამართლებრივ ჩარჩოს" წარმოადგენს.

კომიტეტის წევრის, თურქეთის ერთ-ერთი უნივერსიტეტის კონსტიტუციური სამართლის ექსპერტის, აბდულ ჰამიდ ალ-ავაკის განცხადებით, დეკლარაციის მიზანია "უსაფრთხო საზოგადოებასა და უფლებებსა და თავისუფლებებს შორის ბალანსის შექმნა". მისი თქმით, დეკლარაცია ითვალისწინებს "ხელისუფლების აბსოლუტურ დანაწილებას", რაც ასადის 24-წლიანი მმართველობის დროს სხვადასხვა შტოებში მის "შეჭრას" უკავშირდება.

გარდამავალ პერიოდში პრეზიდენტს აღმასრულებელი ხელისუფლება ექნება, მაგრამ მხოლოდ ერთი "გამონაკლისი უფლება" - საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების შესაძლებლობა. ახალ სახალხო კრებას სრული პასუხისმგებლობა დაეკისრება კანონმდებლობაზე. მისი წევრების ორი მესამედი დაინიშნება პრეზიდენტის მიერ შერჩეული კომიტეტის მიერ, ხოლო ერთი მესამედი თავად პრეზიდენტის მიერ. ასევე შეიქმნება კომიტეტი ახალი მუდმივი კონსტიტუციის პროექტის შესამუშავებლად.

ალ-შარაა დაპირდა ინკლუზიურ მთავრობას, რომელიც ქვეყანას ახალი კონსტიტუციის დასრულებამდე და თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების ჩატარებამდე უხელმძღვანელებს. თუმცა, მას სერიოზული გამოწვევების წინაშე უწევს დგომა დამანგრეველი სამოქალაქო ომის შემდეგ, რომელიც 14 წლის წინ დაიწყო, როდესაც ასადმა პროდემოკრატიულ პროტესტებზე სასტიკი რეპრესიები ბრძანა.

გასულ კვირას, ალ-შარაას სუნიტურ ისლამისტურ მთავრობის მხარდამჭერები დაადანაშაულეს ასადის უმცირესობის, ალავიტების სექტის წევრების წინააღმდეგ შურისძიების მკვლელობებში დასავლეთ სანაპირო რეგიონში, ყოფილი რეჟიმის ერთგული შეიარაღებული პირების მიერ უსაფრთხოების პატრულზე მომხდარი სასიკვდილო თავდასხმის შემდეგ. ერთ-ერთი სადამკვირვებლო ჯგუფის ინფორმაციით, თითქმის 1500 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა.

ალ-შარაამ პირობა დადო, რომ დამნაშავეებს პასუხს მოსთხოვს და სამოქალაქო მშვიდობის შენარჩუნების მიზნით კომიტეტის შექმნის ბრძანება გასცა. თუმცა, ბევრი ალავიტი და სხვა რელიგიური და ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელი უფრთხილდება მის განზრახვებს, რადგან წარსულში ის ალ-ქაიდას სირიის ფილიალის ლიდერი იყო.

გაეროს გენერალურმა მდივანმა ანტონიო გუტერეშმა განაცხადა, რომ მშვიდობიანი მოსახლეობის მკვლელობას ვერაფერი გაამართლებს და გააფრთხილა, რომ სირიის "მრავლისმომცველი ნათელი მომავალი ბეწვზე ჰკიდია".

"დროებითმა ხელისუფლებამ არაერთხელ გამოთქვა მზადყოფნა, ააშენოს ახალი სირია ყველა სირიელისთვის ინკლუზიურ და სანდო საფუძვლებზე დაყრდნობით. ახლა მოქმედების დროა", - დასძინა მან.

გაეროს ადამიანის უფლებათა ოფისმა დაადასტურა 111 მშვიდობიანი მოქალაქის მკვლელობა სანაპირო რეგიონში, მაგრამ ამბობს, რომ რეალური მაჩვენებელი გაცილებით მაღალია. ათასობით სირიელი გადავიდა ლიბანში ლატაკიისა და ტარტუსის პროვინციებიდან.

დიდ ბრიტანეთში დაფუძნებულმა სირიის ადამიანის უფლებათა ობსერვატორიამ (SOHR) განაცხადა, რომ 830 მშვიდობიანი მოქალაქე დაიღუპა. თვითმხილველების თქმით, სიტუაცია სტაბილური გახდა უსაფრთხოების ძალების მოსვლის შემდეგ.